Geen tegenprestatie maar perspectiefaanbod voor inwoners met een bijstandsuitkering

Afgelopen dinsdag stelde de gemeenteraad van Leidschendam-Voorburg het nieuwe Beleidsplan Re-integratie en participatie vast. Met andere woorden: ons beleid voor inwoners die een bijstandsuitkering ontvangen. In eerdere inbreng over dit onderwerp pleitte de PvdA al voor een benadering waarin vertrouwen en menswaardigheid centraal staan. In het beleidsplan (dat door het College van B&W is opgesteld) kwam dit op zekere hoogte ook terug. Niet alleen gaat de gemeente voor het eerst actief aan de slag voor de groep inwoners uit de zogeheten participatiegroep (die al langere tijd een bijstandsuitkering ontvangen), het motto daarbij is ‘meedoen naar vermogen’. Dat betekent voor sommige inwoners begeleiding naar opleiding of werk, voor anderen betekent het ander contact of een traject op maat waarin op een andere manier wordt gekeken waar de behoeften van de inwoner liggen.

Wat de PvdA betreft voorziet de bijstand in het recht op bestaanszekerheid van inwoners – ookal weten we overigens dat dat bedrag lang niet genoeg is. Daaraan mag niet getornd worden. Helaas is dat jarenlang wel gebeurd: de Participatiewet (die landelijk gelukkig op de schop gaat) pakt in veel gevallen bijzonder hardvochtig uit. Mensen die een uitkering ontvangen zijn daarbij onder het mom van fraudebestrijding politiek verdacht gemaakt en als gevolg daarvan onderworpen aan steeds hardere regimes van toezicht en sanctionering.

Terwijl waar we in keurige beleidsmatige termen spreken over ‘handhavingsbeleid’ en ‘de tegenprestatie’, dit voor een inwoner met een bijstandsuitkering in de praktijk betekent: de dreiging voelen van het verliezen van je dagelijks inkomen. Dat veroorzaakt stress, schaamte en in het geval van korten vaak ook schulden. Een situatie die we niet willen.

De PvdA was daarom niet te spreken over één onderdeel uit het beleidsplan van het College: de tegenprestatie. Het idee van ‘iets terug moeten doen’ staat haaks op het idee dat de bijstand een recht is. Om daar als gemeente een verplichting aan te verbinden, vindt de PvdA bovendien moreel verwerpelijk. Inwoners met een bijstandsuitkering – zeker uit de participatiegroep – ontvangen die uitkering met een reden, omdat zij bijvoorbeeld een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben, chronisch ziek zijn of andere problemen hebben. Ten slotte weten we uit onderzoek dat het inzetten van dwang en plicht ook niet werken bij het maken van de stap naar participatie of werk. Door de eerder genoemde stress die het oplevert om je inkomen te verliezen, maar ook omdat inwoners vaak zelf aangeven dat ze juist een helpende hand van de gemeente missen. Bijvoorbeeld bij het zoeken naar vrijwilligerswerk of een opleiding. Het bieden van (financiële) rust, ruimte en vertrouwen zijn dan vele malen helpender dan een regime van controle en plicht.

Gelukkig vonden andere partijen in de raad dit ook. De PvdA diende samen met D66, GroenLinks, het CDA en de ChristenUnie een amendement in op het Beleidsplan Re-integratie en Participatie. Daarmee doopten we de ’tegenprestatie’ om tot ‘perspectiefaanbod’. Daarmee houden we de bijstandsuitkering een recht, en is actie vanuit de gemeente gericht op het creëren van perspectief voor de inwoner. Alleen coalitiepartij VVD stemde tegen het voorstel: de rest van de fracties was voor. Het amendement werd aangenomen; het Beleidsplan wordt daarmee gewijzigd. Een stevige ingreep van de raad, waarmee we uitspreken dat we dwang en plicht in de bijstand onwenselijk vinden. In plaats daarvan stellen we vertrouwen en menswaardigheid centraal.

Naast dit amendement werd ook een motie van de PvdA aangenomen, die we samen indienden met GroenLinks, de ChristenUnie en het CDA. Met deze motie roepen we het College op om in de uitvoering van het nieuwe Beleidsplan ook aan de slag te gaan met een aantal succesvolle voorbeelden uit andere gemeenten. Zoals het schrappen van regels, en het organiseren van concrete projecten zoals de basisbaan. Komend jaar horen we hier van het College over terug.

De PvdA is trots op deze resultaten. Zo maken we ons bijstandsbeleid socialer, zoals we eerder deden door de controversiële ‘rechtencheck’ een halt toe te roepen. Dat zijn we, na jarenlang hardvochtig beleid, aan onze inwoners verplicht.

Heb je vragen of ideeën over dit onderwerp? Stuur dan een berichtje via sociale media of mail naar [email protected]!