PvdA Leidschendam-Voorburg: “Afvalbeleid gaat over meer dan groene en grijze bakken”

OPINIE

Inleiding
Sinds 1 september is Leidschendam-Voorburg overgestapt op het om de week ophalen van het afval. De ene week de grijze bak. De andere week de groene bak. Niet zo heel ingrijpend, lijkt het. Maar het levert toch nogal wat commotie op. Waarbij ook geroepen wordt dat we dan maar moeten stoppen met dit afvalbeleid. Maar gaat het afvalbeleid dan alleen over het ophalen van de grijze en de groene bakken? Nee, er zit een visie achter. En die vergeten we wel eens.

De Gemeenteraad Leidschendam-Voorburg heeft in 2016 ingestemd met een nieuw afvalbeleid: Grip op Grondstoffen. Dit is een landelijk afvalbeleid waaraan ook gemeenten uitvoering moeten geven. Het rijk wil dat we in 2020 75% van al ons afval recyclen. Dat is ook nodig, want we gooien per persoon 500 kg afval per jaar weg. 500 kilo per persoon! Afval dat grotendeels uit herbruikbare grondstoffen bestaat. Waar je geld mee kunt verdienen, in plaats van – zoals nu – ervoor te moeten betalen.

Emoties
De discussie over afvalbeleid gaat nu vooral over emoties. Mensen roepen dat ze moeten betalen, maar dat hun afval niet (vaak genoeg) wordt opgehaald. Mensen klagen dat er afval naast de containers wordt gezet. Mensen vinden dat ze verder moeten lopen met hun kunststof-afval. “Gemeente, doe er wat aan”!
We vinden het blijkbaar geen probleem om een volle PET-fles cola vanuit de supermarkt naar huis te dragen. Maar de veel lichtere lege fles, die is te zwaar om weg te brengen? Dat kan toch niet waar zijn? Toen de glasbak werd ingevoerd, was iedereen blij. Daar hoor ik geen klachten over. Terwijl glas toch echt een stuk zwaarder is dan plastic.

Afval produceren we zelf. Al het afval hebben we ooit eens als product gekocht. Maar als het afval is geworden, dan is het plotseling de verantwoordelijkheid van de gemeente? Dat kan toch niet zo zijn? Laten we stoppen met klagen als we zelf iets meer moeten doen voor ons afvalbeleid. Maar laten we er gezamenlijk de schouders onder zetten!

Omgekeerd Inzamelen
We moeten toe naar zo min mogelijk afval. Dat doen we via het Omgekeerd Inzamelen: restafval zelf wegbrengen, waardevol afval wordt aan huis opgehaald. Dat bereiken we niet van de ene op de andere dag, dat is een traject van 5 jaar. In fase 1 stimuleren we de PMD-inzameling. Wie dat doet, heeft daardoor een veel minder volle grijze vuilcontainer. Dan kan makkelijk worden overgestapt naar fase 2: het om de week inzamelen, in plaats van elke week. In fase 3 komen er afvalcontainers dichterbij huis. En in fase 4 kunnen we overstappen op het echte Omgekeerd Inzamelen: rest-afval dat waarde heeft, wordt aan huis opgehaald. Het afval dat geen waarde meer heeft, alleen nog maar verbrand kan worden, dat laatste beetje afval, dat kleine plastic zakje, dat moeten we dan zelf wegbrengen. Naar containers vlak in de buurt.
Als dit traject rond is, kan de afvalstoffenheffing omlaag en daar heeft iedereen baat bij. Inwoners hoeven minder te betalen, de gemeente heeft minder afval aan te bieden en grondstoffen worden hergebruikt.

We zitten nu in de fase 2: veel mensen houden PMD afval al apart, die mensen hoor je ook niet klagen over het om de week inzamelen. De mensen die wél klagen hebben zelf de oplossing in de hand: hou het PMD afval apart! Dan red je het makkelijk twee weken met je grijze bak.

Wat betekent het nieuwe afvalbeleid voor onze inwoners?
Het nieuwe afvalbeleid is inderdaad even wennen. En vraagt dus goede begeleiding en communicatie. Dat kan beiden wel een extra inspanning vragen. Want niet alles is koek en ei. Er is nog verwarring over de inzameldata. Wanneer moet je nu de grijze bak buiten zetten en wanneer de groene? Mensen weten niet waar de dichtstbijzijnde container staat. Voor ouderen is de afstand soms te groot.

Dit zijn terechte zorgpunten en daar moeten we ook wat aan doen. Dáár moet onze inzet zich dus op concentreren: zorgen dat het afvalsysteem waarvoor we gekozen hebben, ook werkt!

Mogelijke verbeteringen
Allereerst, de gedachte achter het afvalbeleid zit goed in elkaar. Geen grondstoffen weggooien als je ze ook kunt terugwinnen. Maar loopt het daarmee ook soepeltjes? Nee. Dat loopt het niet. Allereerst is de gescheiden PMD-inzameling zo’n succes dat er te weinig capaciteit is in de ondergronds containers. Er moeten dus snel een behoorlijk aantal PMD ondergrondse containers bij kopen. Daarnaast moet de communicatie beter. Wat doet Avalex en wat doen wij? Nu spreken we elkaar soms tegen. Maar inwoners willen weten wie ze daarop kunnen aanspreken. Er moet dus een duidelijk aanspreekpunt zijn bij de gemeente. Niet alleen bij Avalex! Een goede website met de meest gestelde vragen. Goed leesbare brieven aan inwoners om elk deel van het traject toe te lichten. Een wekelijkse of tweewekelijkse rubriek in de lokale kranten en social media. Afvalcoaches die tijdens de inzameldagen inwoners informatie geven over wat er ingezameld wordt, waar men zijn andere afval kwijt kan. Kortom, de communicatie moet naar de mensen toe gebracht worden. En dat kan echt nog beter.

Wat vindt de PvdA ervan?
De PvdA-fractie wil de hoeveelheid afval terugdringen en grondstoffen besparen. Het is te gek voor woorden dat de hele oceaan vol ligt met plastic, dat we zeemeeuwen vinden die zijn overleden aan een maag vol plastic, dat wij van een fossiele branstof als olie weggooi-plastic maken. Dat kan en moet anders. We moeten nú die stap zetten van Afval naar Grondstoffen. Dat dient niet alleen het milieu, ook onze portemonnee.

In de uitvoering loopt het wat minder goed. Dat moeten we ook durven te erkennen. En daar moeten we ook wat aan doen. We noemden al de extra PMD-bakken die erbij moeten komen. De afvalcoaches. De informatie dichtbij de inwoner, via de krant en via social media. Onduidelijkheid over wanneer welke bak buiten moet staan maakt dat mensen gaan mopperen. En we mopperen nu eenmaal graag op wat wij niet goed vinden gaan. Maar laten we ook eens naar het half volle glas kijken. We zamelen al veel afval apart in. De PMD-inzameling loopt erg goed. De afvalstoffenheffing gaat al omlaag. En heus, er wordt nog afval aan huis opgehaald! We zijn dus bezig het halfvolle glas bij te schenken. Laten we vooral in beeld houden WAAROM we het afval gescheiden aanleveren. Wat dit betekent voor milieu en voor de grondstoffen. En laten we niet alleen roepen dat ‘het’ toch niet deugt. Afval deugt inderdaad niet, grondstoffen wel. PvdA gaat voor minder afval, hopelijk onze inwoners ook!