Lokale democratie: hoe organiseren we dat?

In de discussie over het al dan niet bijvoeren van de grote grazers in de Oostvaardersplassen trof de volgende uitspraak me: “ Wetenschap? De wetenschap moet ondergeschikt zijn aan wat wij als volk willen”. Op lokaal niveau komt die opstelling ook nogal  eens voor : “ De wethouder? De wethouder moet vooral uitvoeren wat wij als belangengroep bedacht hebben”.  En als dat niet gebeurt deugt er niets van burgerparticipatie en is de lokale democratie een wassen neus. Het is het kenmerk van de doe-het-zelf burger die zich weinig gelegen laat liggen aan de democratische spelregels. We hebben immers een bestuur gekozen dat geacht wordt een bredere belangenafweging te maken dan het vaak kleine eigenbelang van de actiegroep. Die bredere belangenafweging moet voorkomen  dat emotie het wint het van redelijkheid, dat impulsen het winnen van langetermijndenken en dat  activisme het wint van expertise.

Het betekent dat lokale democratie meer is dan alleen het betrekken van burgers bij besluitvorming of uitvoering van plannen. Let vooral ook op de positie van de gemeenteraad.  De raad kan bij uitstek de schakel tussen burger en gemeente  zijn door  gebruik te maken van het initiatiefrecht.  Burgerinitiatieven kunnen dan vorm worden gegeven in raadsvoorstellen. Versterk de positie van de raad ook door training, coaching en ambtelijke ondersteuning. Dat is hard nodig omdat het uitbesteden van delen van het beleid aan samenwerkingsverbanden ( bijvoorbeeld DSW en  Avalex) de controletaak van de raad moeilijker maakt.

Bij lokale democratie hoort ook een onafhankelijke lokale journalistiek, als vierde macht. De positie van de lokale journalistiek  vind ik in onze gemeente zorgwekkend.  Onder de noemer onafhankelijke berichtgeving wordt een commercieel content platform  neergezet, worden vaak meningen als feiten gepresenteerd of ontbreekt dikwijls elke analyse van het probleem.  Helaas is dat niet uniek voor onze gemeente maar komt het lokaal steeds vaker voor.

Hoe zou ik de lokale democratie vorm willen geven? Het lokaal minder of niet over machtspolitiek hebben,  maar meer over de dialoog, omgaan met en erkennen van verschillen tussen groepen , het verenigen van belangen voorop stellen en  de signalen van inwoners serieus nemen. Wat dat laatste betreft doen we ook een concreet voorstel in ons programma: Stel 1 % (ca. € 2.000.000) van het totale gemeentelijk budget ter beschikking aan wijken.  Daarnaast moeten we de raad, wethouders en burgers de ruimte geven voor experimenten. Hierbij is mijn uitgangspunt: Problemen praktisch aanpakken!

Coen van Hoogdalem